Berelson i Steiner (1964: 527) definiują komunikację jako „transmisję informacji, umiejętności, pojęć, idei, uczuć itp. za pomocą symboli tworzonych przez słowa, dźwięki, obrazy czy dotyk". Ujęcie prakseologiczne komunikowania kładzie nacisk na działania celowe, zorientowane na osiągnięcie konkretnego wyniku (np. wywarcie wrażenia), co też obliguje do rozpatrywania tego procesu w aspekcie jego sprawności i dążenia do usprawniania (Łasiński, Chmielewska i Głowicki, 2004). Sytuacja wzajemnego kontaktu między jednostkami określana jest mianem interakcji (Oyster, 2002), a najmniejszą jednostką tworzącą interakcję jest wymiana słowna (Baylon i Mignot, 2008). W trakcie wycieczek turystycznych interakcje występują pomiędzy przewodnikiem a wycieczkowiczami, pomiędzy wycieczkowiczami wewnątrz grupy, a także między wycieczkowiczami lub przewodnikiem a okolicznymi mieszkańcami, przy czym sposób komunikowania się przewodnika z grupą powinien sprzyjać interakcyjności. Rozważania podjęte w niniejszej monografii dotyczą komunikacji interpersonalnej w turystyce. Dominującą formą komunikowania w codziennej pracy przewodnika jest wystąpienie publiczne. Przewodnik oprowadzający wycieczkowiczów po danym rejonie dokonuje prezentacji, która „w procesie komunikowania jest planowym i systematycznym sposobem oddziaływania na określoną grupę w sposób bezpośredni" (Łasiński, 2000: 63). Wystąpienie przewodnika turystycznego nosi wszystkie znamiona wyżej zdefiniowanej prezentacji, choć nie jest to typowa prezentacja audytoryjna. Prezentacja miasta w trakcie wycieczki jest wydarzeniem więcej niż tylko interakcyjnym. Znacznie bardziej aktywizuje ona uczestników (słuchaczy) niż prezentacja w warunkach audytoryjnych albo scenicznych, dlatego że mają oni możliwość odbierania przekazywanych przez przewodnika (prezentera) treści za pomocą wszystkich swoich zmysłów. Dodatkowo robią to w sposób dynamiczny, ponieważ wciąż się przemieszczają, podążając za prezenterem. „Niemal w każdym momencie doświadczenia turystycznego różne zmysły współpracują ze sobą, budując świadomość zlokalizowanych w czasie i przestrzeni ludzi i rzeczy. Na doświadczenie turysty składają się nie tylko krajobrazy (i sceny miejskie), ale również kombinacje dźwięków (jak we współczesnej turystyce kubańskiej, zwłaszcza w kontekście filmu Buena Vista Social Club), bukiety zapachów (np. podczas leśnych wędrówek [...]), doznania smakowe (szczególnie od czasów wynalezienia pod koniec XVIII wieku restauracji, zob. Spang, 2000) i geografia dotyku (np. podczas wspinaczki [...])"* (Urry, 2007: 231).

Utrzymanie organizmu w dobrym stanie zdrowia, tym samym w stanie gotowości do podejmowania dowolnej, dostosowanej do aktualnych potrzeb osobniczych form aktywności powinno być nadrzędnym elementem życia każdego człowieka. Wobec zmieniającego się w ostatnich latach charakteru wykonywanej pracy, aspekt fizyczny zostaje ograniczony a dominującą rolę przejmuje komponent umysłowy. Bezpośrednim skutkiem tego stanu jest znaczący deficyt ruchu i wzrastające czasami do niebezpiecznych granic napięcie nerwowe. Czynnikiem kompensującym oba te negatywne dla zdrowia człowieka elementy, są różnorodne formy ruchu, których dobór zależy od indywidualnych potrzeb i możliwości każdego człowieka. Aktywność fizyczna jest kluczowym i integrującym składnikiem zdrowego stylu życia. Zarówno fizyczne jak i psychiczne potrzeby człowieka pojawiają się lub zanikają w określonym środowisku społecznym. Uwarunkowania środowiskowe mogą stymulować bądź ograniczać zapotrzebowanie ludzi, związane z ich indywidualną aktywnością fizyczną. Zewnętrzne formy aktywnych zachowań są detenninowane pojawieniem się potrzeb i zainteresowań, rozbudzonych w wyniku kompleksowego oddziaływania środowiska społeczno-kulturowego. To właśnie rekreacja jest ważnym i integrującym składnikiem zdrowego stylu życia. Rozwijająca się aktywność fizyczna w połączeniu z rekreacją jest nie tylko czynnikiem, ale również miernikiem poziomu oraz jakości życia każdego człowieka. Jest wynikiem jednoczesnego działania wielu uwarunkowań, które umiejscowione są w sferze społecznej, gospodarczej jak i psychologicznej społeczeństwa. Przedstawiona praca jest zbiorem artykułów o różnym stopniu ogólności, których wspólnym mianownikiem jest aktywność fizyczna. Poszczególne doniesienia uporządkowano w trzy tematyczne części: Wybrane zagadnienia badawcze w rekreacji, Formy aktywności rekreacyjnej oraz Organizacyjne aspekty rekreacji. Prezentowana tematyka o bardzo różnorodnej treści jest potwierdzeniem złożoności zagadnień uczestnictwa w rekreacji jako zjawiska społecznego.

Rozdział 1: Zasady funkcjonowania organizmu; Rozdział 2: Właściwości tkanek pobudliwych; Rozdział 3: Nerwowa kontrola ruchu; Rozdział4: Budowa i funkcja mięśni szkieletowych; Rozdział 5: Energetyka układu krążenia; Rozdział 6: Czynność układu krążenia; Rozdział 7: Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa; Rozdział 8: Czynność układu oddechowego; Rozdział 9: Przemiana materii i energii oraz odżywianie; Rozdział 10: Wysiłek a hormony; Rozdział 11: Wpływ środowiska na czynności fizjologiczne; Rozdział 12: Fizjologiczne przystosowanie do wysiłkuoraz fizjologiczne podstawy treningu; Rozdział 13: Wydolność fizyczna oraz metody jej zwiększania; Rozdział 14: Zmęczenie i wypoczynek jako składowe aktywności ruchowej; Rozdział 15: Ocena wydolności fizycznej za pomocą testów czynnościowych; Rozdział 16: Wysiłek fizyczny dzieci i młodzieży; Rozdział 17: Różnice fizjologiczne między kobietami i mężczyznami a zdolność do wykonywania wysiłku fizycznego; Rozdział 18: Zmiany fizjologiczne u osób w wieku średnim i starszym a zdolność do wykonywania wysiłku fizycznego; Rozdział 19: aktywność ruchowa jako czynnik podtrzymujący zdrowie; Rozdział 20: Środki wspomagające i dopingujące stosowane podczas wysiłku fizycznego i w treningu;

Z przedmowy: Dzisiejszy Śląsk (po niemiecku - Schlesien, po czesku - Slezsko) posiada od ostatnich stuleci swoją wzajemnie ukształtowaną historię. Ze względu na to, że historia ta odzwierciedla się nie tylko jako fenomen geograficzny, polityczny i gospodarczy, lecz także w zakresie ludzkich osiągnięć kulturalnych (w sztuce i muzyce), w technice, medycynie i wielu innych naukach, grupa projektu badawczego pt. „historia kultury fizycznej na Śląsku” podjęła się opracowania dziejów sportu w tym regionie w XIX i XX wieku i przedstawienia ich szerokiej opinii publicznej. Myślą przewodnią było, aby sport jako część „bezgranicznej współpracy wniknął jeszcze mocniej do świadomości ludzi”. Przy tej okazji nawiązuje projekt w swojej różnorodności do celów i idei europejskiego sportu, który w ostatnich 15 latach nabiera coraz większego znaczenia. Nasza wiedza na polu nauki o kulturze fizycznej z jej aspektami w obrębie historiografii sportu na Śląsku w ostatnich dwóch stuleciach zawiera jeszcze sporo luk. Z tego powodu dr hab. prof. PWSZ Karl-Heinz Schodrok (Brilon) wyszedł z inicjatywą podjęcia zespołowych badań tego tematu. Z pomocą pospieszył mu prof, dr Norbert Urbainsky (Bochum),który w 2004 roku rozpoczął poszukiwania kompetentnych autorów. Z inspiracji prof, dr Katalin Szikora (Budapeszt) pozyskał on do współpracy prof, dra hab. Bernarda Woltmanna i dra hab. prof. AWF Tomasza Jurka (Gorzów Wlkp.), do których dołączył potem prof, dr hab. Mirosław Ponczek (Katowice). W ten sposób powstało gremium, które pod kierunkiem B. Woltmanna, jednego z czołowych historyków kultury fizycznej w Europie, to zadanie mogło podjąć. Wszystkie robocze spotkania (w latach 2004 - 2007), które odbywały się na przemian w Polsce i w Niemczech (Gorzów Wlkp., Weimar, Katowice, Westfalski Związek Gimnastyczny Oberwerries), przebiegały w atmosferze dobrej współpracy, przy wzajemnym poszanowaniu i przyjaźni, które później - podczas tygodnia wędrówek w szwajcarskich Alpach - mogły być kontynuowane. Można z całą pewnością powiedzieć, że ta humanistyczna myśl, podobnie jak u filantropów XIX wieku, właśnie w sporcie, znalazła tu swój wyraz we wzorowej, konstruktywnej postaci. Inicjatorom projektu badawczego chodziło również o wniesienie wkładu do procesu pojednania w jego naukowym, kulturalnym i ludzkim wymiarze. Byt to dobry przykład dla dialogu kultur, pozytywnego współżycia, porozumienia i przyjaźni narodów w celu urzeczywistnienia nowej orientacji na Europę (wschodnią wzgl. zachodnią). W ten sposób wspólne dziedzictwo kulturalne, także w sporcie Polaków i Niemców, stanie się dla przyszłości drogowskazem i zachętą do dalszych badań tego zjawiska historycznego tak, abyśmy razem „wymazali granice z naszych głów”.