Lek przed śmiercią. Przyczyny śmierci. Dusza rozłączona z ciałem. Śmierć wynikiem siły nadprzyrodzonej. Czary powodują śmierć. Zapowiedzi śmierci: Wycie psa. Koń. Kret. Sowa i puszczyk. Kruk i pokrewne. Kukułka, sroka, sójka, jaskółka i dzięcioł. Piejąca kura. Wąż, łasica, trupia główka. Dziwne odgłosy. Spadanie obrazu. Blask i dym świecy. Niezwykłe zdarzenia w zajęciach rolnych. Cień ludzki. Żółta plama. Brak tężca pośmiertnego. Złowrogie sny. Luźne przykłady. Chwila konania: W obliczu śmierci. Ciężka śmierć wynikiem zaklęcia lub czarów. Cudowne środki, zapobiegające ciężkiemu konaniu. Wyjmowanie poduszki spod głowy. Układanie na ziemi. Wyzwalanie duszy. Cisza ułatwia skonanie. Gwiazda spadająca. Z chwilą śmierci: Ubieranie zmarłego. Unikanie węzła. Związywanie zmarłego. Zamykanie oczu i ust. Zawieszanie pracy. Ogień a zwłoki. Trup jako tabu. Budzenie śpiących. Wylewanie wody. Zasłanianie zwierciadła. Zatrzymywanie zegara. Przewracanie sprzętów. Dzwonienie za umarłych. Oznaczanie domu żałoby. Wystawienie zwłok: Układanie w trumnie. Trumna. Obdarzanie zmarłego. Dawanie pieniędzy do trumny. Dawanie paznokci do trumny. Jajko w trumnie. Wkładanie do trumny przedmiotów na czyjąś zgubę. Zmarłu upomina się o swoja własność. Światło przy zwłokach. Śpiewanie piesni żałobnych. Moc magiczna zwłok. Szkodliwe oddziaływanie zwłok na płodność. Słoma spod umarłego i wióry z trumny. Zawodzenie nad zwłokami. Opłakiwanie zmarłego. Zakazy opłakiwania. Wyprowadzenie zwłok: Czas i sposób wynoszenia zwłok. Pożegnanie zmarłego. Unikanie i stosowanie żelaza. Sypanie zboża. Wynoszenie nogami do przodu. Wylewanie wody. Rozbijanie naczyń. Uderzanie trumną o próg. Zamykanie drzwi. Zawiadamianie bydła i pszczół. Zwierzęta wiozące zwłoki. Pochód żałobny: Trzykrotne cofanie wozu. Szybkość jazdy. Zakaz uzywania bicza. Okolna droga. Pochód żałobny. Pogrzeb bezżennych. Przemowa pożegnalna. Strój żałobny. Jechanie na wozie ze zwłokami. Niesienie kaszy. Muzyka na pogrzebie. Zakaz wiezienia zwłok przez pola. Zakaz patrzenia oknem. Zakaz jedzenia w czasie pogrzebu. Spotkanie pogrzebu. Dusze błądzące. Zrzucanie słomy w drodze. Dusze spotykają się w zaświatach. Zakaz czytania wszystkich wigilii. Rodzina nie idzie na cmentarz. Chowanie zwłok: Składanie zmarłego w grobie. Przesądy związane z mogiłą. Chowanie twarzą ku wschodowi. Rzucanie ziemi na zwłoki. Przystrajanie mogiły. Ciernie na mogile. Sypanie maku. Pokarmy na grobie. Zakaz rwania kwiatów z mogiły. Chowanie zmarłych śmiercią nienaturalną – samobójcy – zabici – położnice. Poezja nagrobkowa. Ziemia wyrzuca zwłoki. Zakaz oglądania się. Powrót z pogrzebu. Oczyszczalne umywanie. Uczta ku czci zmarłego: Stypa. Zakończenie: Zestawienie wyników ogólnych. Uzupełnienia i sprostowania. Bibliografia. Indeks miejscowości, osób i rzeczy.

Historia, w której kwieciste wspomnienia mieszają się z rzeczywistością a wewnętrzna siła, pomimo ograniczeń wieku pcha ku życiu... Czy bohaterki książki pogodziły się ze swoim losem? Czy oczekiwania od życia zmieniają się w miarę upływu czasu? Odpowiedzi na te pytania, Drogi Czytelniku, znajdziesz w niniejszej książce...

Relacja z podróży po Kresach Józefa Ignacego Kraszewskiego wydana w Wilnie w 1840 roku. Wydanie paryskie z 1860 ilustrowane było szkicami wykonanymi przez pisarza. Kraszewski sam o tej książce pisze: "mówili dawniej, obejrzeć nie można; a z nim ileż to odmian i w nas samych i dokoła! Wzięliśmy w rękę wspomnienia przed laty wydane, a przeglądając je zdumieliśmy się, smutnie licząc straty, które nam przywiodły na pamięć, w ludziach i ukochanych i w wielu a wielu nadziejach. Na czele tej, dziś już starej książki położone było imię zacnego i prawego człowieka, który od lat kilku nie żyje! Na kartkach jej wspomnianych było wiele osób zgasłych także; grób otacza nas, a życie jest ciągłą śmiercią cząstkową. Umieramy w krewnych, przyjaciołach, myślach weselszych, miłych nadziejach i pod koniec życia lżej rozstać się ze światem, co na wpół dla nas pokrył się całunem. Czemuż byśmy z naszego i bliskich nam życia, z żywota kraju naszego, z dogorywających pamiątek, które także śmierć spotka, nie mieli kilka kart napisać? Słowa poety Et hoec olim meminisse juvabit, służyć nam będą za wymówkę. Tak, i to później wspomnieć będzie miło! Z drobnych kart składa się wielka życia księga. Wspomnienia wydane przed laty, jakkolwiek co do swej treści bogatsze być mogły i mnóstwem wiadomostek powiększyć by się dały, nie zdało się nam ich dziś w sposób suchy przerabiać. Woleliśmy je w żywe a nowsze tylko obrazki ubrać trochę, trochę okrasić, zostawując im właściwą fizjognomją z którą miały szczęście dobrze być u nas przyjęte. Teraz, nim dawną książkę otworzym, by ją dla was odświeżyć i odmłodzić, pozwólcie słów kilka jeszcze powiedzieć o rysunkach. Namiętnie kochając sztukę, nie jesteśmy z powołania artystą, przyjmcie więc, co dajemy z pobłażaniem współczucia. Kto inny lepiej by był może potrafił odmalować fizjognomję kraju, ludzi i rzeczy; ale inaczej, ale nie po mojemu. Książka byłaby się zawsze trochę kłóciła z rysunkami, rysunki przymawiałyby jej, ona im; tak jak są, będę przynajmniej w najlepszej zgodzie. A teraz otwórzmy wspomnienia na nowo..."